کد مطلب:10076 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:841

گنجینه کتابخانه » قرآن و علوم قرآنی

جلوه ها و جاذبه هاي قرآن

بسم الله الرحمن الرحيم

الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي



بيننده ها پاي تلويزيون بحث را در رمضان 87 خواهند ديد. چون ماه رمضان عظمتش به قرآن است، نصفش را من مي خوانم نصفش را شما بخوانيد. «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِل ...» (بقره/185) نمي گويد: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ» نمي گويد: ماه رمضاني كه روزه واجب است. مي گويد: ماه رمضاني كه قرآن آمده. پس معلوم مي شود پز رمضان به روزه نيست. پز رمضان به قرآن است. «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآن » نمي گويد: «شهر رمضان الذي كتب عليكم الصيام» اين راجع به قرآن كه از شب جمعه هاي قبل از ماه رمضان صحبت هايي شد و حالا هم اوايل رمضان است، باز راجع به قرآن صحبت بكنيم عوامل جلوه و جاذبه ي قرآن را مي خواهيم در اين جلسه بگوييم و اينكه قرآن ميزان است، يعني چه؟ قرآن شفا است، يعني چه؟ عوامل جاذبه ي قرآن. البته ماه رمضان يك ماه استثنايي است. كدام ماه نفس كشيدن ثواب سبحان الله دارد؟ شما خواب هستي نفس هم كه مي كشي هر نفسي ثواب سبحان الله دارد. خوابش هم عبادت است. به همين خاطر گفتند: سعي كنيد زبانتان هم روزه باشد. فكرتان هم روزه باشد. چشمتان هم روزه باشد. ماه خودسازي، ماه مهماني خدا، و خدا هم كه مهماني مي كند غذاي قرآن را به ما داده است. پيداست وقتي مي گويد: «ضِيَافَةِ اللَّه » در اين ماه، «دُعِيتُمْ فِيه » (وسائل الشيعه/ج10/ص313) دعوت شديد به مهماني خدا آنوقت در مهماني به ما قرآن مي دهد. خداي بي نهايت وقتي پذيرايي مي كند پيداست پذيرايي اش هم بي نهايت است. آنوقت اين قرآن پذيرايي بي نهايت الهي است. حالا يك خرده ذره ذره با نكاتي از قرآن آشنا شديم و باز هم در اين جلسه چند قدمي جلوتر برويم انشالله! اثرش با خداست.

1- مقايسه اسلام با ديگر اديان و مكاتب

1- جاذبه هاي قرآن. اسلام و قرآن جاذبه دارد. من رمضان قبل آمريكا بودم. البته آمريكا به ما ويزا نداد. مسيحيت آمريكا، كليسا از ما دعوت كرد. چون از طريق كليسا بود ما رفتيم. هم در نيويورك هم در واشنگتن، هم در بعضي شهرهاي ديگر جلساتي داشتيم. يك شب جمعي از مسيحي ها آمدند پاي سخنراني ما، من ديدم حالا مسيحي ها آمدند، مسلمان ها هم هستند البته مترجم هم عرض كنم به حضور شما كه ترجمه مي كرد. چون من كه انگليسي بلد نبودم و گفتم كه... يك كسي به من گفت: تو چقدر انگليسي بلد هستي؟ گفتم: من هيچي! فقط ماچ بلد هستم. مي گويند:thank you very much اين چون ماچش فارسي است (خنده حضار) من روي كلمه ي انگليسي هم thank you very اش را هم ياد گرفتم. من دكتراي زبان كاشاني دارم. فكر كرديم امروز چه صحبت كنيم، گفتيم بياييم مقايسه كنيم بين اذان و ناقوس. شعار مسلمان ها اذان است. يك نفر گفتيم چه كسي اذان مي گويد؟ گفت: من صدايم خوب است. بلند شد اذان گفت. صداي ناقوس هم هركس شنيده، شنيده. هركس نشنيده، صداي دلنگ دلنگ ساعت است. يك مقايسه كرديم بين اذان و ناقوس گفتم: ببينيد كدام ها جاذبه دارد؟ روابط عمومي اسلام اذان است، اذان يعني روابط عمومي! اذان يعني فضاي دين براي تبليغات باز است. كسي كه مي رود پشت بام داد مي زند پيداست فضا باز است. خوب، يعني فضا باز است. يك كسي اذان مي گفت، رسيد به «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً اميرالمؤمنين وَلِيُّ اللَّه » يك مترجم داشت، اين مترجم «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً وَلِيُّ اللَّه» را دوست نداشت. گفت: اين چه مي گويد براي من؟ در ترجمه گفت: مي گويد «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً وَلِيُّ اللَّه » ولي دروغ مي گويد. گفتند: تو دروغ مي گويي. دروغ را نمي شود پشت بام داد زد. اينكه تو تنگ گوش من مي گويي پيداست تو دروغ مي گويي. همينكه انسان مي رود پشت بام داد مي زند فضا باز است. همينكه بلال اذان مي گويد يعني نژاد سياه و سفيد مطرح نيست. همينكه روي كعبه مي رود يعني ساختمان هاي مهم بايد در آن به روي آدم هاي برده هم باز باشد. اينها همه پيام دارد. الآن هرجا ساختمان مهم است، 40 تا پليس ايستاده حلقه ي اول، حلقه ي دوم، مگر مي شود در ساختمان هاي مهم رفت. مهم ترين ساختمان اسلام كعبه است، يك برده حق دارد بالاي آن برود، داد بزند. اينها پيام دارد. سياه و سفيد حل است. پيام دارد. آنوقت اذان اولش الله اكبر، آخرش هم لا اله الا الله. اول اذان الله است. آخرش هم الله است. يك دور ايدئولوژي تفكرات اسلام است. اين هم با ريتم. اين هم با مهندسي. اول اذان الله اكبر چهار تا است. بعد جفت جفت مي شود. «حي علي الصلاة» «حي علي خير العمل» همه جفت است. اولش چهار تا است. از امام سوال مي كنند چرا همه دو تا دو تا، اولي چرا چهار تا؟ امام فرمود: چون اول كار مردم هنوز در جريان نيستند بايد تكرار شود كه مردم در جريان قرار گيرند. در جريان كه قرار گرفتند دو تا بس است. يعني پيداست كه الكي نيست كه آن چهار تا، آن دو تا. فرمول دارد. يك پزشك، ده، دوازده سال درس خوانده پزشك شده مي گويد: اين قرص را نصفه بخور. اين را تمام بخور. اين را دوتا دوتا بخور. چطور پزشك بعد از دوازده سال مي داند چه نصفي، چه يكي، چه دو تا. آنوقت خداي پزشك ها همينطور مي گويد: الله اكبر! چهار تا، آن هم دو تا، آن هم يكي. مگر مي شود «مِنْ لَدُنْ حَكيمٍ خَبير» (هود/1) از طرف خداست. خلاصه اين آقا اذان مي گفت، من هم مقايسه مي كردم بين اذان و ناقوس. ما اگر خواسته باشيم ببينيم... آنوقت جالب اين است كه در آمريكا بيش از هزار مسجد داريم. سران آمريكا مي گويند: چه كنيم؟

2- رشد اسلام در آمريكا و اروپا

اسلام تند تند با سرعت دارد پيش مي رود. اين كاريكاتوري كه مي كشند براي پيغمبر، به خاطر اين است كه جلوي رشد اسلام را بگيرند. فيلم هايي كه مي سازند، تمام حركت هاي غربي ها براي خاطر اين است كه وحشتشان گرفته. مي گويند: تهاجم اسلام! ما هم حرفمان اين است كه شما مي گفتيد: اسلام با زور شمشير پيش رفت. يك سوال: الآن اسلام با چه پيش رفته؟ الآن مگر اسلام با زور شمشير در آمريكا پيش مي رود؟ بابا اسلام يك جاذبه دارد. هر كس كاخ رئيس جمهور آمريكا را ببيند، بيايد خانه ي امام خميني را ببيند اصلاً هيچ نيازي به استدلال نداريم. لباس امام با لباس رئيس جمهور آمريكا. خانه ي امام خانه ي رئيس جمهور آمريكا. درآمدشان، اخلاقشان، خصلتشان، ادبشان، تواضعشان، اين جاذبه هاي قرآن را بايد بگوييم. اسلام در دنيا دارد پيش مي رود، سران كشورها به وحشت افتادند. تمام كارهايي هم كه مي كنند به خاطر اين است. تهمت هايي كه مي زنند. بودجه هايي كه صرف مي كنند. تبليغات مي كنند. همه براي اين است كه جلوي اسلام را بگيرند و به لطف خدا، خدا قول داده، خدا قول داده اين آيه سه بار در قرآن آمده است. مي گويد كه: «لِيُظْهِرَهُ» «لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّه » (توبه/33) اين كلمه سه بار در قرآن تكرار شده است. ترجمه اش اين است: اسلام كره ي زمين را خواهد گرفت. بعد آنهايي هم كه نمي توانند ببينند يك آيه برايشان داريم. قرآن يك آيه دارد مي گويد: «مُوتُوا»، «مُوتُوا» از موت است. يعني بميريد. «مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ» (آل عمران/119) از غصه بمير. «مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ» اسلام كره ي زمين را خواهد گرفت. و ما هم بايد به دشمنان بگوييم چه؟ «مُوتُوا» حفظ كنيد دو تا كلمه است. «مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ» يعني از غيظ بميريد. اسلام جاذبه هايي دارد.

قبل از پيروزي انقلاب بعضي از ياران امام را گرفتند، خدا رحمت كند طيب، تهران بعضي از افراد ديگر حاج رضايي، ديگران، گاهي به اينها مي گفتند كه: چقدر به شما دادند كه مثلاً دور امام، خميني، خميني مي كنيد چقدر پول دادند؟ مي گفت: من اصلاً خميني را نديدم. نداي او و ناله ي او و اعلاميه ي او تحت تأثير قرار گرفتم. مگر پيغمبر پول مي داد؟ مگر حضرت عيسي و موسي پول مي دادند؟ اصلاً كار به گذشته نداريم. ما گاهي وقت ها مكه كه مي رويم در بحث هاي بين مسلمان ها كه مي گويند: چه كسي حق است، چه كسي باطل؟ مي گويم: ببين سراغ هزار و چهارصد سال پيش نرو! كه هزار و چهارصد سال پيش حق با علي بن ابي طالب بوده يا حق با كس ديگر؟ بابا امروز را حساب كن. يك كسي گفت: برويم همدان هفت متر مي پرم! گفت: ببين اگر پرش تو خوب است همين جا بپر. چرا مي گويي: برويم همدان؟ شما دست از گذشته بردار. بسم الله الرحمن الرحيم. ما يك حرف با شما مي زنيم. سادگي يا تجمل؟ تكليف ما را روشن كن. كدام ها بهتر است؟ هركس بحث بكند مي گويد: سادگي. مي گويم: بسم الله اگر سادگي بهتر است، برويم خانه ي مسئولين... مثلاً برويم خانه ي امام، رهبر اسلام، برويم خانه ي مثلاً ديگران.

3- مقايسه رهبران اسلام و رهبران كفر

علم بهتر است يا غير علم، يا جهل؟ هيچ كس نمي گويد: جهل. مي گوييم: علم. مي گويد: برويم ببينيم اعلم چه كسي است؟ سواد امام را يك كفه بگذاريد. سواد مثلاً صدام و نمي دانم شاه حسن و شاه حسين را... شجاعت بهتر است يا ترس؟ همه مي گويند: شجاعت. مي گويم: خيلي خوب ببينيد شجاع چه كسي است؟ سيد حسن نصر الله شجاع است يا ديگران؟ اصلاً چه كار داريم كه هزار و چهار صد سال پيش حق با چه كسي بود؟ همين امروز يك جاذبه هايي دارد، سادگي جاذبه دارد. شجاعت جاذبه دارد. سخاوت جاذبه دارد. اخلاص جاذبه دارد. جاذبه هايي دارد. ما داشتيم افرادي كه با تقوا بودند در يك منطقه از دنيا رفتند، آدم هاي تارك الصلاة در تشييع جنازه اش گريه كردند.گفتند من نماز نمي خوانم. اما اين خيلي آدم خوبي بود. مي گويد: خيلي آدم خوبي بود. جاذبه دارد. امام حسين مي گويد: من زير سم اسب مي روم، زير بار زور نمي روم. اين جاذبه دارد. جاذبه اش تا هندوستان رفته. رهبر هندوستان با چهل تا ماشين بنز ضد گلوله مي آيد پا برهنه مي شود در عزاداري شركت مي كند. با او مصاحبه مي كنند، تو كه حسين را نمي شناسي. مي گويد: من خدا و پيغمبرِ حسين را قبول ندارم. اما خود امام حسين را قبول دارم. چون خيلي شجاع بود. زير سم اسب رفت، زير بار زور نرفت. جاذبه ها دارد. مقداري از جاذبه هاي قرآن را برايتان بگويم. سبك قرآن. جاذبه هاي قرآن:

4- سبك و آهنگ قرآن، از جاذبه هاي قرآن

آهنگ قرآن، سبك قرآن. سبك و آهنگ. يك آيه قرآن در مناجات ها باشد آدم مي فهمد كه اين جملاتش با جملات مناجات فرق مي كند. مثل يك سكه اي كه در گوني نخود باشد. يعني گم نمي شود، قاطي نيست. ريتم هايي كه قرآن دارد. هرجاي قرآن را باز مي كني، ريتم دارد. «سيهدين» «عظيم» «اجمعين» «آخرين» «مومنين» «رحيم» «عاكفين» ريتم دارد. «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين » «الرَّحْمنِ الرَّحيم » «مالِكِ يَوْمِ الدِّين » «نستعين» «مستقيم» «ضالين» «احد» «صمد» «يلد» «يولد» سبك و آهنگش، «إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَت » (تكوير/1) «وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَت » (تكوير/2) «وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَت » (تكوير/6) «وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَت » (تكوير/2) اصلاً ريتم دارد. سبك و آهنگش استثنايي است.

5- قداست و كرامت قرآن كريم

قداست دارد. كلام خالق است. كلام معشوق من است. خالق است. به گردن من حق دارد. كريم است. «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَريمٌ» (واقعه/77) به چه كسي كريم مي گويند؟ به كسي كه يكبار پول به آدم بدهد كه آدم كريم نمي گويند. به كسي كريم مي گويند كه هركس در خانه اش برود به او مي دهد، هرچه هم تكرار كند، باز نمي گويد: بست است برو! اگر يك كسي دو قلم، سه قلم جنس به ما داد، دفعه پنجم گفت: برو، اينكه كريم نيست. شما به كسي كريم مي گويي كه هركس هر ساعتي در هر زماني، در هر مكاني، هرچه بخواهد به اين كريم مي گويي. «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ» قرآن كريم است. هرچه نگاهش مي كني،... حضرت آيت الله العظمي مكارم، خوب ما در خدمتش بوديم، طلبه ي جواني بوديم، 17 سالي تفسير نمونه نوشتيم. چند وقت قبل من خدمتش رسيده بودم، ايشان مي گفت كه: الان اگر نمونه بنويسيم اين را كه نمي نويسيم. چيز ديگر مي نويسيم. اين تفسير نمونه ي سي سال پيش بوده است. علامه طباطبايي مي فرمود: تفسير قرآن دو سال به دو سال بايد عوض شود. يعني هرچه نگاه به قرآن مي كني مثل آب چشمه هرچه مي كني باز هم، آب دارد. اين كريم است. زمينه ي تحقيق است. يك صلوات بفرستيد. (صلوات حضار) زمينه ي تحقيق. در قرآن گاهي يك كلمه است، اين كلمه يك جرقه مي شود براي يك رشته ي علم. مثلاً يك كلمه در قرآن داريم «لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرين » (بقره/69) رنگش دل را شاد مي كند. همين كلمه ي «لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرين» رنگش دل را شاد مي كند يك رشته علم پيدا شده به نام روان شناسي رنگ ها. يعني رنگ ها در روان اثر دارد. يك آيه داريم خدا به ايوب مي گويد: «ارْكُضْ بِرِجْلِك » پايت را به زمين بزن. «هذا مُغْتَسَلٌ بارِدٌ وَ شَراب » (ص/42) با آب سرد آب تني كن. بعد مي گويد: مقداري اش را هم بخور. نمي گويد: «وَ شَراب بارِدٌ» آب خنك بخور. مي گويد: با آب خنك آب تني كن. اين آب خنك را ... امروز دليل اينكه استحمام با آب سرد، استحمام با آب سرد. اين زمينه ي تحقيق است. رواياتي داريم صدها و شايد هزارها، روايت داشته باشيم، وقتي مي گويد: سدر بزن. اين سدر با پوست بدن چه مي كند؟ حديث است. اين گرد سدر را بايد با پوست بدن چند رقم رويش آزمايش كنيم قصه چيست، مستحب است، با سدر بدنت را بشويي. سدر با پوست بدن چه مي كند؟ قرآن و حقوق، فقط حقوق خانواده شايد چند صد آيه داشته باشيم در قرآن فقط حقوق خانواده. حق حضانت، حق شير دادن، حق چه، حق چه، حق چه... يكي از دوستان آيات حقوقي را از قرآن بيرون كشيده بود، يك كتابي، اوه! يك كتاب شايدضخيم. به شرطي كه هر سطرش هم يك نكته داشته باشد. نه يعني قلم فرسايي يك مقاله بنويسد. يعني پر مطلب، زمينه ي تحقيق است. در سياست، در مديريت، تنها روغني كه اسمش در قرآن آمده روغن زيتون است. «تَنْبُتُ بِالدُّهْن » (مؤمنون/20) اسم هيچ روغني در قرآن نيامده جز روغن زيتون. اين چيست؟ برويد تحقيق كنيد ببينيد چيست؟ مقايسه كنيد روغن زيتون را با همه ي روغن ها. يك كلمه اسم روغن زيتون را برده است. برويد وارسي كنيد. ممكن است يك كسي مثلاً زيتون را بخورد تلخ باشد. يك كسي زيتون را خورد تلخ بود. گفت: اين چيست خدا به آن قسم خورده است؟ معلوم مي شود خود خدا هنوز نخورده است. (خنده حضار) اگر خورده بود به آن قسم نمي خورد... خوب بله آدم هايي كه زود قضاوت مي كنند همين است.

ما قضاوت هايمان زود است. يك وقت اگر ماشين به نرده خورد، اَه! چه روز نحسي است. آقا روز خوبي بود. ماشينم خورد زخمي شد، بابا اگر ماشينت به نرده نخورده بود مي افتاد در دره! پس اين نرده جلوي دره را گرفت. گاهي وقت ها يك مشكل جزئي پيش مي آيد، كه انسان به خاطر مشكل جزئي به فكر مي افتد مشكلات كلي را... چند تا بمب كه تهران افتاد در آن زمان جنگ باعث شد كه تمام شهرداري هاي تهران هركس مي خواست خانه بسازد مسئله ي سنگر هم جز برنامه بود. يعني گاهي وقت ها يك جرقه تبديل به يك جريان مي شود. يعني حوادث تلخ هم در فضاي عموم مي بيني تلخ نبود. اين تلخ است، ولي... يك بچه در حوض آب مي افتاد. غرق مي شد و خانواده مادرش داغ مي بيند.بله، خوب مادر مي سوزد در فراق و غصه، اما تمام زن هاي منطقه يا ديوار حوض را بالا مي برند يا دور حوض پنجره و نرده مي زنند. يعني مي بيني يك برنامه ي حفاظتي و امنيتي در يك منطقه راه مي افتد به خاطر فوت يك بچه. يعني گاهي وقت ها يك جرقه سبب مي شود كه جرياني راه بيافتد. تلخي هايي كه عقل را زياد مي كند، تلخي هايي كه رشد را زياد مي كند، به هر حال ما در جنگ خيلي... اوه! اينجا كرمانشاه است. چقدر جوان عمودي آمد شهيد شد. با آمبولانس افقي برگشت. اما آنوقت الآن اين كرمانشاه امروز با كرمانشاه قبل فرق مي كند. ايران خيلي جوان داد. خيلي شهيد داد. الآن جوان هاي امروز با جوان هاي قبل، ايران به جايي رسيده كه همه ابرقدرت ها دست و پا مي زنند يك خرده عزت ايران را كم كنند مرتب عزت خودشان كم مي شود، عزت ايران بيشتر مي شود. مشكلات زياد داريم. مشكلات سر جايش. اما بايد آنها را هم ديد. زمينه ي تحقيق است.

6- هماهنگي قرآن با فطرت انسان

قرآن هماهنگ با فطرت است. هرچه را كه فطرت دوست دارد، قرآن هم عزت دارد. يك چيزي را شما بگو آدم فطرتاً آن را خوشش مي آيد، اسلام جلويش را گرفته. ممكن است جوان ها بگويند: حاج آقا! ما دوست داريم مثلاً دخترها را ببينيم چرا اسلام گفته حرام است؟ خوب من خوشم مي آيد، مگر تو نمي گويي هرچه فطري است اسلام دوست دارد؟ فطرت چه مي گويد؟ فطرت مي گويد: اين دختر قشنگ است، اين پسر قشنگ است، من يك خرده با او اختلاط كنم، گپ بزنم، رابطه اي داشته باشم، خوش و بشي باشد، يك بستني با هم بخوريم. شما آخوندها نمي گذاريد. اين در يك لحظه شما مي گويي كه: فطرت من، غريزه ي من خوشش مي آيد از اين تماس. اين رابطه ي دختر و پسر، اين رابطه مثلاً خوب... اين خيلي به نفع است؟ من يك سوال مي كنم؟ چون بيننده ها ماه رمضان بحث را گوش مي دهند، ديگر خوب همه ي ايراني ها جواب مي توانند بدهند. بيني و بين الله! خودتان و وجدانتان. نهار خوشمزه تر است يا افطاري؟ هرچه هست بگوييد. با هم بگوييد. (حضار پاسخ مي دهند) چرا افطاري خوشمزه تر است؟ چون يك مدت گرسنگي كشيدي. چون گرسنگي كشيدي افطاري برايت خوشمزه تر است. كساني كه به ناموس مردم نگاه نكنند وقتي زن گرفتند، اِه... اِه... (با بيان حالت) (خنده حضار) با تمام وجود زنشان را دوست دارند. (خنده حضار) اما كساني كه دائم با هر كس و ناكسي بستني خوردند. تخمه شكستند. خوش و بش كردند، مثل آدمي كه هي راه مي رود يك انگشت حلوا از اين، يك انگشت حلوا از اين، اين ديگر وقتي سفره پهن شد، اشتها ندارد. ما معتقد هستيم بنده اعتقادم اين است. اعتقاد من اين است كه اين محروميت ها گرچه آدم را نگه مي دارد اما عوضش انسان تصميم مي گيرد زود تر ازدواج كند، چون به او فشار مي آيد. از آن طرف هم اسلام گفته: ناموس مردم را حق نداري خيانت كني. فشار غريزه يك سمت، ممنوعيت اسلام يك جا، اين اقدام به ازدواجش تند مي شود، آنوقت همسرش را دو دستي سفت نگه مي دارد. ولي آدمي كه هرزه شد، سر يك چيز جزئي به خانمش مي گويد: نمي خواهي برو! هزار تا مثل تو در خيابان ها هست. هيچي! آدمي كه يك خرده گرسنگي بكشد...

يك سوال ديگر: اينها كه گرما مي خورند، وقتي استخر ديدند از شيرجه لذت مي برند يا آنهايي كه دائماً به عنوان ناجي غريق دور استخر تاب مي خورند. آن ناجي كه شيرجه مي رود كيف مي كند يا آن كسي كه گرما خورده است؟ آن كسي كه گرما خورده. چون يك مدتي در گرما بوده حالا استخر برايش مزه مي كند. اصولاً وقتي يك چيزي را زجر كشيديم، وقتي ياد گرفتيم اين براي ما دلچسب تر است. اين يك حقيقتي است. حالا... قرآن با فطرت است. آنجايي هم كه اسلام مي گويد: اين كار را نكن. بگو: آقا! مگر نمي گويي: فطرت! خوب دوست دارم. قلباً دوست دارم. مي گويم: قلباً! ميل غريزي من دوست دارد. بله! اين دوستي عوارضي دارد. شما حساب كن مثل يك غذايي كه بچه دوست دارد، مادرش جلويش را مي گيرد. مي گويد: مادر! تو مادر من نيستي. تو اگر من را دوست داري، من خوشم مي آيد بگذار بخورم. مي گويد: آقا جان! صلاحت نيست بخوري. اگر اين غذا را بخوري، آسيب ها، آفت ها، خطرها، وقت امتحان آدم خوشش مي آيد از بازي، اما يك بچه مي گويد: آخر ببينيد من اگر خواسته باشم امروز لذت بازي را ترجيح بدهم درسم عقب مي افتد يك عمري تحقير مي شوم به خاطر اينكه سوادم كم است.

7- هماهنگي قرآن با عقل بشري

مسئله ي ديگر هماهنگي با عقل، هم با فطرت هم با عقل. فطرت و عقل فرقش چيست؟ فطرت چهار تا هر دارد.هر چيزي كه چهار تا هر داشت فطرت است. اين علامت فطرت است. هر، هر، هر، هر، اين علامت فطرت است. اگر يك چيزي در هر زمان، در هر مكان، در هر سن، در هر رژيم بود مي گويند: اين فطري است. مثل علاقه به بچه. در هر زمان، در هر مكان، در هر سن، در هر رژيمي مادر بچه اش را دوست دارد. و لذا مي گويند: علاقه به بچه فطري است. اما لباس آخوندي، نه در هر زماني، در هر مكاني، هر سني، هر رژيمي آخوندها دوست دارند. فلفل خوردن، هندي ها فلفل مي خورند. نمي دانم شاپو... او شاپو دارد. او... يك سري ها صنفي قبول دارند. مكاني، زماني خاص است. اما يك چيزي كه هر، هر، هر، هر، اين فطري است. در هر زمان، در هر مكان، در هر سن، در هر رژيم. اين را مي گويند: فطري است. حالا شما نگو: اگر علاقه به بچه فطري است پس چرا دخترهايشان را زنده در گور مي كردند؟ مگر دخترها پچه شان نبودند؟ ببينيد علاقه به بچه فطري است. اما علاقه به آبرو هم فطري است. يعني آدم آبرويش را هم دوست دارد. يعني در هر زمان، در هر مكان، در هر سن، در هر رژيمي آدم آبرويش را هم دوست دارد. و آنها خيال مي كردند، دختر ننگ است. و اگر كسي دختر داشته باشد ديگر در جامعه آبرو... اين چون براساس آن خيال بود آن خيال باعث شد كه به خاطر آن فطرت، آن فطرت را زير پا مي گذاشتند. مثل اينكه آدم هم پول را دوست دارد هم جان را... بعضي پول را فداي جان مي كنند، بعضي جان را فداي پول مي كنند. اينها به خاطر حفظ آبرويشان آن فطرتشان را از بين مي بردند. توجه به... يعني قرآن هم با فطرت مي سازد، و هم قرآن با عقل. يعني شما يك آيه پيدا نمي كنيد كه بگويند: اين آيه ضد عقل است. ممكن است بگوييم: ما نمي فهميم. اما فرق مي كند كه من نمي فهمم. يا نه من مي فهمم كه اين ضد عقل است. اصولاً دستور، سه رقم دستور داريم. دستور سه رقم داريم. يا دستور فوق عقل است، يا دستور طبق عقل است. يا دستور ضد عقل است. از سه حال بيشتر نيست. ضد عقل، طبق عقل، فوق عقل، در اسلام دستور ضد عقل نيست كه بگويند: اين با عقل نمي سازد. اما لازم هم نيست همه دستورها طبق عقل باشد. ممكن است امروز من نمي فهمم، اما فردا علم پيش برود من بفهمم. خيلي از دستورها بوده. مثل دستورهايي كه پدر و مادر به بچه اش مي دهد، بچه ممكن است بعضي حرف ها را نفهمد كه بابا چرا مي گويد: اين كار را بكن. چرا مي گويد: اين كار را نكن. اما بزرگ مي شود مي فهمد. ما در اسلام دستوري ضد عقل نداريم. البته گاهي وقت ها يك چيزهايي را نمي فهميم. مثلاً نماز مغرب سه ركعت است. نمي دانم چرا؟ خوب اين برگ درخت انار باريك است. چرا؟ نمي دانم چرا. برگ انگور هم پهن است. چرا؟ نمي دانم چرا. ضد عقل كه نيست. يك وقت مي گويي: نه! ضد عقل است. برگ انار باريك است، اين ضد عقل است. ضد عقل كه نيست. منتهي من نمي فهمم. خيلي چيزها را من نمي فهمم. ضد عقل نيست. يك مهندس اگر يك حركتي انجام مي دهد، شما نمي گويي: اين مهندس عقل ندارد. چون مي داني مهندس است مي گويي: لابد حالا من نمي فهمم، لابد مهندس است. اينها يك گروه مهندس هستند. اگر يك مهندس چند سال درس خوانده، شما نمي گويي: كارهايش ضد عقل است. مي گويي: من كه مهندس نيستم نمي فهمم اما اين، بالاخره مهندس است. به خاطر مهندسي اش آرام هستي. يكي نمي گويد: بابا اين ديوانه است. نه خير ديوانه نيست. تو نمي فهمي. كسي كه چهار سال، پنج سال، شش سال درس خوانده شما كارهايش را مي گويي لابد حكمتي دارد. آنوقت خداي حكيم خبير، مي خواهيم همه ي كارهايش را بفهميم.

دستورات اسلام انعطاف پذير است. يعني اسلام هيچ وقت بن بست ندارد. خطرناك ترين گناه ها را هم كه كرديد، راه توبه باز است. انعطاف پذير است. يعني دستور شناور دارد. اين كار، اگر نشد آن كار. اگر نشد، آن كار. يعني هميشه چند راه را تعيين كرده است.

8- جامعيت قرآن در پاسخگويي به نيازهاي بشر

به تمام نيازها جواب مي دهد. نيازهاي فردي، نيازهاي اجتماعي، نيازهاي سياسي، نيازهاي حقوقي، الآن كه خدمت شما نشستم، حدود هفتصد نكته ي اقتصادي در قرآن كشف شده جمع شده. دو هزار و هفتصد نكته ي حقوقي از قرآن تا حالا جمع شده، من هم طلبه هستم. من ملّا نيستم. نه مجتهد هستم. نه فيلسوف هستم. نه عارف هستم. يك طلبه هستم كمي با قرآن آشنا هستم. اين دوستان مي آيند پيام هاي حقوقي، پيام هاي اقتصادي، پيام هاي سياسي، قرآن راجع به همه ي ابعاد حرف زده است. همين روزه، ببين روزه چقدر جامع است. مي گويد: روزه... رابطه ي روزه با خودت. يك مقدار بگذار اين چربي هاي زيادي ذخيره بسوزد. آدم هايي كه روزه مي گيرند اين در بدنشان بي خودي ذخيره شده، اين به خاطر گرسنگي سوخت مي شود و از راه تنفس دفع مي شود. روزه درمان بسياري از بيماري ها است.

رابطه روزه با فقرا. مزه ي گرسنگي را بچشي. بفهمي گرسنه ها چه مي كشند؟ رابطه ي روزه با خودت. سوخت شدن اضافات بدن. رابطه ي روزه با فقرا، مزه ي گرسنگي را بچش. بفهمي گرسنه ها چه مي كشند؟

رابطه ي روزه با قيامت، وقتي تشنه و گرسنه شدي، «وَ اذْكُرُوا بِجُوعِكُمْ وَ عَطَشِكُمْ فِيهِ جُوعَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ عَطَشَه » (وسائل الشيعة/ج10/ص313) گرسنه و تشنه شدي ياد قيامت هم بيفت.

رابطه روزه با حصر اقتصادي، اگر فردا يك ابرقدرتي گفت: من شما را در محاصره قرار مي دهم، مي گوييم: بسمه تعالي، به درك! مصرف را پايين مي آوريم. مصرف را پايين مي آوريم. ما مي توانيم يك وعده غذا را كم كنيم مشكلي هم پيش نيايد. ببين يك روزه است. اما در مقابل ابر قدرت ها تمرين محاصره ي اقتصادي است. در مقابل وجدان عواطفت نسبت به فقرا. در روز قيامت، ياد گرسنگي و تشنگي قيامت. راجع به خودت. يعني دستور اسلام جامع است. حجش را نگاه مي كني. در حجش همه چيزي هست. يعني دست به هر جاي اسلام مي گذاري جامع است. يعني يك نگاه نكرده است. مادر بچه دار مي شود. اين بچه چند رقم مشكلات مادر را حل مي كند. مادر انس مي خواهد با بچه مأنوس است. مادر مي خواهد آينده خودش توليد داشته باشد اين توليد انسان مي كند. تربيت انسان مي كند. مادر نمي د انم مي خواهد، محبت خودش را اظهار كند، به بچه اظهار مي كند. مادر مي خواهد ثمره ي وجودش را ببيند، ايام فراغتش پر شود. مادر نياز به ورزش دارد. كلي اين بچه مادر را به تلاطم وادار مي كند. مي خواهد رشد كند ايثار، مادر به بچه اش ايثار مي كند. سحرخيزي، از پا مي پرد. نمي دانم اصلاً نگاه مي كني به يك كسي كه بچه دارد مي گوييم: عجب! اين بچه چقدر مشكلات مادر را حل كرد و چقدر مادر مشكلات بچه را... بچه هم هيچ چيز بلد نيست. بچه سر تا پا عاجز است. مادر هم سر تا پا نياز است. هم اين بچه نيازهاي مادر را تأمين مي كند. هم مادر نيازهاي... بچه يك مدير كل تربيت مي خواهد. يك مدير كل ورزش مي خواهد. يك مدير كل بهداشت مي خواهد. يك مدير كل نمي دانم... يعني همه ي اين مدير كل هايش را مادر تنهايي... يك كُلفت سه شيفت مجاني... يك كُلفت سه شيفت مجاني... نگاه مي كني هر دو به همديگر عين دو تا دستي كه...

آزادي سوال، در قرآن هر چه مي خواهي سوال مي كردند. از پيغمبر، مي پرسيدند «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّة» (بقره/189) از هلال ماه مي پرسيدند. «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفالِ» (انفال/1) بيابان ها براي چه كسي است؟ جنگل ها براي چه كسي است؟ «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوح » (اسراء/85) روح چه چيزي است؟ «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحيضِ» (بقره/222) خانم هايي كه در ماه چند روز عادت ماهانه دارند، حكمش چيست؟ «يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُون » (بقره/215) چه چيز انفاق كنيم؟ «يَسْئَلُونَكَ» هرچه «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِر» (بقره/219) يعني هم رهبر در دسترس بود، هم «يَسْئَلُونَكَ» راحت مي رفتند مي پرسيدند. هم سوال ها هرچه مي خواهي بپرس. جامعيت، بيان فلسفه، اشاره مي كنند وقت تمام شد. انصاف، ديگر من اينها را تيترش را بگويم الي آخر. راه شناخت قرآن يكي تدبر و عقل خودمان است، يكي روايات است و يكي هم تقوا است. آدم هايي كه با تقوا هستند يك دريچه هاي علمي رويشان باز مي شود. اگر تقوا داشته باشيد خدا به شما نور مي دهد. قرآن مي گويد. مي گويد: كساني كه با تقوا هستند «الْمُؤْمِنُ يَنْظُرُ بِنُورِ اللَّه » (بحارالانوار/ج7/ص323) كسي كه تقوا داشته باشد «يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورا» (نور/40) «يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً» (انفال/29) يعني به آدم هاي پاك يك نوري مي دهيم، به آدم هاي پاك يك نوري مي دهيم، يك چيزهايي مي فهمند، كه آدم هاي بي تقوا آن را نمي فهمند. حرف هايم تمام. جاذبه ي قرآن. سبكش، قداستش، كريم بودنش، زمينه ي تحقيقش، انعطاف پذيري اش، جامعيتش، اسلام پيش مي رود. سه مرتبه گفته: «لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّه » اسلام كره ي زمين را خواهد گرفت. تمام دست و پاهايي كه آمريكا مي زنند، خشونت ها، وحشي گري هايي كه براي ما مي بافند همه به خاطر اين است كه جلوي رشد اسلام را بگيرند. ولي «فَأَرادُوا بِهِ كَيْداً فَجَعَلْناهُمُ الْأَسْفَلين » (صافات/98) همه آتش روشن كردند ابراهيم را بسوزانند ابراهيم سوخته نشد. همه به مريم تهمت زدند، اما خداوند مريم را مقدس، پاك نگه داشت. «وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّه » (آل عمران/54) همه تدبير كردند پيغمبر را در رختخواب بكشند تار عنكبوت پيغمبر را حفظ كرد. طراحي آمريكا بود، شن طبس خنثي كرد. ما خدا داريم، فقط ما بنده ي خوبي باشيم، خدا در مشكلات دست ما را مي گيرد.

خدايا! تمام بركات رمضان را نصيب همه ي امت بفرما. مزه ي قرآن را به ما بچشان، توفيق بده مزه ي قرآن را به نسل نو بچشانيم.

«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»